Układ klawiatury

Układ klawiatury to, innymi słowy, ułożenie poszczególnych klawiszy w określony sposób. Mimo że w Polsce jesteśmy przyzwyczajeni do jednego układu klawiatury (QWERTY), w innych państwach ułożenie znaków czasem jest zupełnie inne. Przykładowo, Francuzi korzystają z układu typu AZERTY. Istnieją także układy alternatywne, które nie są powszechnie stosowane w żadnym kraju.

Największą popularnością na całym świecie cieszy się obecnie układ QWERTY, z którego korzystamy także i my. Powstał on już w XIX wieku, a sama jego nazwa odnosi się do pierwszych sześciu literek na klawiaturze. Wcześniej ten sam układ liter występował na maszynach do pisania. Warto zaznaczyć, że układ QWERTY, stworzony przez amerykańskiego dziennikarza i wynalazcę, Christophera Lathama Sholesa, może się nieznacznie w niektórych krajach różnić.

Układ klawiatury w Polsce

Używany w Polsce układ klawiatury, czyli tzw. „klawiaturą programisty” jest jednym z typów układu QWERTY. Powstał on z kolei na bazie niemieckiego układu QWERTZ. Warto zaznaczyć, że układ QWERTZ występował na początku w maszynach do pisania, w Polsce przystosowano go do naszego języka. Litery typowe dla Niemiec (ä, ö, ü, ß) zastąpiono polskimi (ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź, ż) – taki układ zyskał nazwę „klawiatura maszynistki” i umożliwiał bezwzrokowe pisanie w naszym języku.

W tym momencie na próżno jednak szukać polskich znaków na klawiaturze komputera – w stosowanej przez nas, tzw. „klawiaturze programisty” powstają one w wyniku kombinacji dwóch lub nawet trzech osobnych klawiszy. Najczęściej jest to połączenie łacińskiej litery, z której wywodzi się określony polski znak, oraz przycisku Alt lub AltGr. Wyjątek stanowi tu literka „ź”, która powstaje w wyniku kombinacji klawisza Alt i literki „X”. Układ programisty występuje także w Czechach (gdzie występują takie znaki, jak: á, č, ě, é, í, ř, š, ů, ú, ý, ž) oraz Rumunii (gdzie pojawiają się litery: â, ă, î, ț, ș), przy czym rumuński układ jest bardziej podobny do polskiego niż czeski.

Układ klawiatury w Skandynawii

Mieszkańcy krajów skandynawskich stosują klawiaturę powszechnie określaną mianem „Nordic”. Wyróżnia się ona posiadaniem dodatkowych znaków diakrytycznych, które występują w językach skandynawskich, a więc: norweskim, duńskim, szwedzkim oraz fińskim. Należy jednak zaznaczyć, że najczęściej w tym układzie występują klawisze z dwóch ostatnich, wymienionych języków –Norwegowie i Duńczycy często korzystają z kombinacji różnych przycisków. Klawiatura Nordic posiada jednak taki układ klawiszy, z którego z powodzeniem mogą korzystać osoby spoza krajów skandynawskich.

Układ klawiatury w Wielkiej Brytanii

Brytyjski układ klawiatury określony jest obecnie mianem „QWERTY typu UK”. Charakterystyczne jest dla niej to, że w nieco innym położeniu znajdują się znaki specjalne. Co to oznacza? Przykładowo, w polskiej klawiaturze nad narysowaną cyferką 2 występuje małpa (@), tymczasem w brytyjskiej klawiaturze jest tam cudzysłów (”). Podobnie wygląda to w przypadku cyferki 3, gdzie w polskim układzie znajduje się nad nią kratka(#), natomiast w brytyjskim – funt (£). Pierwsza klawiatura brytyjska, zwana również „klawiaturą Dvoraka” wyglądała jednak trochę inaczej – to układ, który powstał w latach trzydziestych XX wieku. Opatentował ją August Dvorak (profesora Uniwersytetu Waszyngtońskiego w Seattle) oraz jego szwagier, William Dealey.

Układ klawiatury w Niemczech

Niemiecka klawiatura nieznacznie różni się od polskiej. Główna różnica polega na tym, że w miejscu klawisza Z występuje Y, i na odwrót. Dlatego też taki układ określa się mianem „QWERTZ”. W innych miejscach na klawiaturze występują również niektóre znaki diakrytyczne. Klawiatura tego typu obecna jest również m.in. w innych państwach niemieckojęzycznych, takich jak Szwajcaria czy Austria. Na podstawie tego układu powstało kilka jej odmian, w tym polska, czeska i węgierska. Warto zaznaczyć, że w niemieckim układzie klawiatury znaki takie, jak np. [] i {} oraz symbole waluty mogą znajdować się w różnych miejscach, w zależności od konkretnego modelu.

Układ klawiatury we Francji

Klawiatura francuska wygląda trochę inaczej niż klawiatura QWERTY – we Francji stosowany jest bowiem tzw. układ AZERTY. Wynika to z tego, że standardowy układ jest dla Francuzów po prostu niewygodny. Czym zatem różnią się oba układy? Po pierwsze, tam gdzie w układzie QWERTY występuje literka Q, w układzie AZERTY występuje literka A, i na odwrót. To samo dotyczy literek Z i W. Co więcej, klawisz M występuje po prawej stronie L, a nie przy literce N. Warto dodać, że tego typu klawiatura występuje również w innych krajach francuskojęzycznych.

Standardowe i niestandardowe układy klawiatury

Pierwszy układ klawiatury powstał wraz z budową maszyny do pisania. Jej wynalazcą był Henry Mill, który już na początku XVIII wieku stworzył pierwszy jej model, nie był on jednak zbyt użyteczny. W XIX wieku udoskonalił maszynę do pisania Christopher Latham Sholes, który uwzględnił w niej klawisze z numerami i cyframi, które były ułożone w dwóch rzędach. Szybko się jednak okazało, że znajdujące się obok siebie litery często się zacinały i odbijały po drugiej stronie kartki.

Christopher Sholes – aby wyeliminować problemy związane z zacinaniem się klawiszy – zaczął analizować angielski alfabet, sprawdzając częstotliwość występowania określonych kombinacji znaków w tym języki. Doszedł on do wniosku, że litery, które często znajdują się obok siebie w słowach, powinny być ułożone od siebie w większej odległości. W ten sposób powstał znany nam dzisiaj układ QWERTY.

W 1936 roku kolejny rodzaj klawiatury opracował August Dvorak, amerykański psycholog. Postanowił on zoptymalizować układ liter jeszcze bardziej pod język angielski. Jego klawiatura była zbudowana w taki sposób, że z powodzeniem można było pisać na niej jedną ręką – litery, które pojawiały się najczęściej w słowach, zostały umieszczone w samym środku. Charakterystyczny dla tego układu jest również następujący porządek cyfr: 7531902468. Taki układ do dziś określany jest mianem „klawiatury Dvoraka”. Ze względu jednak na to, że klawiatura ta powstała w momencie, gdy maszynistki przyzwyczajone były już do układu QWERTY, nie odniosła ona wielkiego sukcesu.

W 2006 roku, na bazie klawiatury Dvoraka, powstał kolejny układ – Colemak. Opracował go Shai Coleman, który ułożył klawisze w taki sposób, aby palce pokonywały możliwie jak najmniejszą odległość. Pisząc na takiej klawiaturze w języku angielskim, osiąga się prędkość 2,2 razy szybszą niż w przypadku układu QWERTY. W podobny sposób działa układ Capewell, który został zaprojektowany w taki sposób, aby ograniczyć ruchy palców do minimum. Okazało się, że – w porównaniu do klasycznego układu QWERTY – zmniejsza on liczbę niezbędnych ruchów o prawie 50%.

Sprawdź naszą ofertę używanych klawiatur!