Jak złożyć komputer – kompletny poradnik krok po kroku
„Jak złożyć komputer – kompletny poradnik krok po kroku”
Składanie komputera od zera – jak się do tego zabrać? Spokojnie, przeprowadzimy Cię przez cały ten proces! Czym kierować się przy doborze komponentów komputera? Jak podłączyć zasilacz do płyty głównej? A tak właściwie – od czego zacząć składanie komputera? Odpowiedzi na wszystkie te pytania znajdziesz w tym poradniku! Przy okazji sypniemy garstką cennych porad, dzięki którym unikniesz niepotrzebnych problemów przy składaniu komputera z części. Dowiedz się jak krok po kroku stworzyć własnego peceta – od rozpakowania pierwszej paczki z częściami po pierwsze uruchomienie komputera. Zapraszamy do lektury!
Podstawowe komponenty, z jakich składa się komputer
Zacznijmy od listy – a konkretniej od dwóch, czyli listy potrzebnych narzędzi oraz akcesoriów i listy komponentów, z których go złożymy. Ten poradnik dotyczy składania komputera stacjonarnego. Piszemy w nim jedynie o składaniu jednostki systemowej – czyli głównej części zestawu komputerowego. Po złożeniu trzeba będzie jeszcze we własnym zakresie dobrać do niej urządzenia peryferyjne takie jak myszkę, klawiaturę czy monitor (psst jako Rnew oferujemy monitory poleasingowe w bardzo atrakcyjnych cenach).
Lista 1: Narzędzia i akcesoria potrzebne do złożenia komputera:
Lista 2: Komponenty komputera stacjonarnego:
Każdy z wymienionych komponentów opiszemy pokrótce w osobnym akapicie. W pierwszej kolejności przedstawimy podstawowe informacje na temat poszczególnych komponentów. Dowiesz się jak sprawdzić ich kompatybilność oraz dopasować rodzaj części do przyszłego zastosowania komputera. Poleasingowe procesory. , karty graficzne. i inne podzespoły komputerowe. znajdziesz oczywiście w naszym sklepie – dlatego nawet jeżeli nie masz pewności, czy dana część będzie pasować do kompletowanego zestawu, to chętnie w tej materii doradzą Ci eksperci Rnew!
Procesor (CPU)
Procesor(CPU) jest sercem całego zestawu komputerowego, dlatego w dużej mierze to właśnie od jego wydajności uzależniona jest jakość działania komputera. Obecnie rynek jest zdominowany przez procesory dwóch firm – Intel i AMD. Każda z nich wydaje procesory w ramach kilku rodzin i serii, które różnią się od siebie pod względem architektury i przeznaczenia.
Co mamy na myśli, mówiąc o architekturze w kontekście CPU? W największym uproszczeniu – chodzi o cechy budowy procesora, które mają przełożenie na jego wydajność. Taką cechą jest na przykład ilość rdzeni i wątków procesora. Rdzenie odpowiadają za realizację konkretnych procesów w czasie rzeczywistym. Po stronie wątków leży natomiast dostarczanie rdzeniom informacji niezbędnych do realizacji tych procesów. Łatwo można z tego wyciągnąć wniosek, że im więcej rdzeni i wątków, tym bardziej wydajny jest dany procesor. To prawda, ale temat jest o wiele bardziej złożony. Równie istotne jest także częstotliwość taktowania zegara CPU, ilość pamięci cache oraz generacja układu. Więcej o tym, czym należy się kierować przy doborze procesora, napisaliśmy w tym artykule.
Płyta główna (Motherboard)
Płyta główna jest podstawowym komponentem każdego komputera – częścią, która spina wszystkie podzespoły znajdujące się w obudowie w jedną całość. Dosłownie jest to płyta z połączonymi ścieżkami układami scalonymi, które odpowiadają za komunikację pomiędzy poszczególnymi elementami zestawu. Oprócz nich, na płycie znajdziemy gniazdo na procesor, złącza na karty graficzne, dźwiękowe czy sieciowe oraz pamięci RAM.
Przy okazji omawiania płyty głównej warto napisać o komponentach komputera, które często zostają w niej „zintegrowane” Co mamy konkretnie na myśli? Przykładowo, większość płyt głównych ma fabrycznie zintegrowaną kartę dźwiękową. Oznacza to tyle, że zastosowano w niej układ scalony odpowiedzialny za emitowanie dźwięku oraz to, że na takiej płycie znajdziemy gniazda audio, do których podłączymy mikrofon, słuchawki lub głośniki. Nierzadko można również trafić na płyty główne ze zintegrowana kartą sieciową czy na przykład graficzną – w takiej sytuacji użytkownik może, ale nie musi nie musi instalować osobnej karty. Brak konieczności zakupu takiego komponentu odciąża budżet, ale też obciąża inne podzespoły. Karty zintegrowane na płycie głównej działają gorzej od kart dołączanych osobno, a dodatkowo w ramach swojego działania korzystają zasobów procesora oraz pamięci operacyjnej – w efekcie wydajność komputera przy realizacji procesów związanych z grafiką spada.
Karta graficzna (GPU)
Karta graficzna to komponent komputera odpowiedzialny za przetwarzanie danych cyfrowych i adaptowanie ich do postaci sygnału, który po przesłaniu do podłączonego do niej wyświetlacza (np. monitora, telewizora czy projektora), może zostać wyświetlony na jego ekranie. Kartę graficzną montujemy do gniazda PCIe na płycie głównej. Na karcie graficznej również znajdziemy procesor i pamięć operacyjną – są to jednak zasoby wykorzystywane wyłącznie na potrzeby przetwarzania danych graficznych.
Pamięć RAM
Pamięć RAM (pamięć operacyjna) to tak jakby pamięć krótkotrwała komputera – to w niej przechowywane są informacje potrzebne do realizacji bieżących zadań i procesów. Ile pamięci RAM powinno znaleźć się we współczesnym komputerze? Choć na rynku znajdziemy jeszcze laptopy z 4 GB RAM na pokładzie, to (przynajmniej na moment, w którym powstaje ten artykuł) 8 GB uznaje się za absolutne minimum pozwalające na komfortowe używanie komputera. 8 GB to ilość pamięci wystarczająca do używania pakietów biurowych, oglądania filmów, przeglądania internetu czy grania w gry, które nie obciążają zanadto sprzętowych zasobów. Jeżeli zależy Ci na skompletowaniu komputera, który poradzi sobie z obsługą programów do obróbki wideo czy tworzenia wizualizacji architektonicznych to wybierz 16, 32 lub nawet 64 GB RAM.
Uwaga: Każda płyta główna może obsłużyć określoną ilość pamięci RAM – zweryfikuj więc ile pamięci operacyjnej, możesz zamontować w wybranym modelu.
Pamięć RAM instaluje się zazwyczaj w pojedynczych, bądź parzystych modułach. Jeżeli więc np. planujesz zainstalować 16 GB RAM w swoim komputerze, to zaopatrz się w jeden moduł o takiej pojemności lub w dwa o pojemności 8 GB. Montaż dwóch modułów o pojemności 6 GB i jednego o pojemności 4 GB jest ryzykownym rozwiązaniem – taka konfiguracja w większości przypadków nie będzie działała poprawnie.
Kup pamięć RAM
Dysk twardy / SSD
Dysk HDD lub SSD to pamięć główna komputera – to właśnie w niej przechowywany jest system operacyjny, wszystkie sterowniki oraz programy czy gry zainstalowane na komputerze. Pamięci główne komputera występują w dwóch podstawowych wersjach:
Fizycznie, dyski HDD mają postać płyty (talerza) zamkniętej w metalowej obudowie. Podobnie jak płyta CD, tak płyta dysku twardego jest narażona na zarysowania (np. wskutek drgań), dlatego tego rodzaju dysków nie stosuje się już w urządzeniach mobilnych. Wciąż możemy jednak się z nimi spotkać w komputerach stacjonarnych – czy warto z nich korzystać? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Z jednej strony możemy spotkać się z powszechną opinią, że dane przechowywane na takich dyskach są bezpieczniejsze – w razie awarii HDD, stosunkowo łatwo je odzyskać, pod warunkiem że sam talerz nie został poważnie uszkodzony. Z drugiej natomiast strony, dyski HDD są znacznie wolniejsze od dysków SSD.
Dyski SSD pod względem budowy mają więcej wspólnego z pendrive niż dyskiem twardym – mają postać kości pamięciowych wlutowanych w płytkę drukowaną. Dyski SSD są mniejsze i lżejsze od tradycyjnych dysków twardych, ale w przypadku komputerów stacjonarnych akurat nie ma to większego znaczenia. Ogromne znaczenie ma natomiast to, że działają one nawet do kilkunastu razy szybciej, niż dyski HDD. Niektórzy jako wadę tego rodzaju pamięci wymieniają to, że w przypadku uszkodzenia istnieje o wiele większe ryzyko utraty danych na nich przechowywanych. Między innymi dlatego często możemy spotkać się z rozwiązaniem, w ramach którego system operacyjny jest przechowywany na dysku SSD a dane takie jak filmy czy zdjęcia właśnie na dysku HDD.
Na rynku znajdziemy dyski o różnej pojemności – który wybrać? Zasada jest prosta – im większa pojemność, tym więcej programów i danych możemy przechowywać. W przypadku komputera domowego 256 GB można uznać za bezpieczne optimum.
Zasilacz (PSU)
Zasilacz to komponent odpowiedzialny za dostarczanie energii do wszystkich pozostałych części komputera. Fizycznie ma on postać metalowej skrzyneczki. Po jednej jej stronie znajdziemy przyłącza na kable zasilania z gniazdka elektrycznego i wywietrzniki wentylatora a po drugiej kable zakończone wtyczkami do podpięcia pod poszczególne podzespoły. Jak podłączyć wszystkie te wtyczki? O tym opowiemy w sekcji „Podłączenie kabli zasilacza w komputerze”. Tutaj jedynie zdradzimy, że niektóre z tych wtyczek podpinamy do płyty głównej inne do dysku HDD/SSD a jeszcze inne np. do karty graficznej.
Obudowa komputera
Obudowa komputera to w zgodzie z nazwą obudowa, w której instalujemy wszystkie wyżej wymienione komponenty. W jej tylnej części znajdziesz zamaskowane blaszkami wypustki, w których w przyszłości znajdą się gniazda płyty głównej oraz karty graficznej. Konstrukcje obudów komputerowych są standaryzowane, dzięki czemu łatwiej jest dopasować do nich pozostałe komponenty. Obecnie najpopularniejszym standardem są obudowy ATX.
Chłodzenie (wentylatory, chłodzenie cieczą)
Na koniec warto jeszcze wspomnieć o systemie chłodzenia. Wszystkie komponenty komputera generują ciepło, które nagromadza się wewnątrz obudowy i stopniowo uchodzi poprzez jej wywietrzniki. Aby przyspieszyć ten proces, stosuje się różnego rodzaju systemy chłodzenia – podstawowy system to wentylacja przy użyciu wentylatorów przymocowanych do radiatorów, które to z kolei są przymocowane do powierzchni najbardziej nagrzewających się układów. Radiator to metalowy element, który „odbiera” część ciepła od generującego je układu i w ten sposób obniża temperaturę podzespołu.
Bardziej wymagający użytkownicy stosują systemy chłodzenia komputera wykorzystujące wodę bądź ciekły azot. Temat ten jest na tyle złożony, że aby go szerzej omówić musielibyśmy mu poświęcić osobny artykuł.
Od czego zacząć składanie komputera?
Wspomnieliśmy już, że płyta główna jest podstawowym komponentem komputera i to do niej podłącza się wszystkie jego pozostałe podzespoły. Dlatego to właśnie od płyty głównej najlepiej rozpocząć kompletowanie naszego składaka. Przed wyborem płyty dobrze jest jednak jeszcze określić przeznaczenie komputera oraz ustalić budżet. To ważne, bo wybór danej płyty będzie miał bezpośrednie przełożenie na wydajność i cenę wszystkich kolejnych dobieranych podzespołów.
Określ przeznaczenie komputera
Zanim jeszcze zaczniesz kompletować podzespoły komputera, zadaj sobie kluczowe pytanie – jakie będzie jego podstawowe przeznaczenie? Czy będzie to komputer do pracy biurowej, grania w gry, tworzenia muzyki, komputer do AutoCAD'a może zwykłego przeglądania internetu i sporadycznego projektowania grafik na social media? Oto kilka wskazówek, które warto wziąć pod uwagę przy dobieraniu konfiguracji komputera pod własne potrzeby:
Budowa własnego komputera to projekt – jak wszyscy dobrze wiemy, przy realizacji każdego projektu trzeba mierzyć siły na zamiary. Dlatego teraz przejdźmy do kwestii budżetu.
Określ jakim budżetem dysponujesz
Już na starcie określ, jaki budżet chcesz przeznaczyć na składany komputer. W tym miejscu podpowiemy kilka słów na temat tego, jak taki budżet zoptymalizować:
W praktyce, na składany komputer możesz wydać od około 200 do nieskończonej ilości złotych. Na rynku znajdziesz procesory dostępne w cenie nawet kilku złotych, z tym że oczywiście pod względem wydajności układy te nie dorównują swoim droższym i nowszym odpowiednikom.
Kompatybilność podzespołów komputerowych – jak sprawdzić?
Zanim przejdziesz do składania czy chociażby ostatecznego planowania konfiguracji komputera, musisz jeszcze sprawdzić kompatybilność poszczególnych podzespołów. Co mamy konkretnie na myśli? Nie każdy procesor lub pamięć ram pasuje do danej płyty głównej. Tak samo jak nie każdy zasilacz jest w stanie „udźwignąć” daną konfigurację. Oto kilka wskazówek, dzięki którym potwierdzisz czy poszczególne komponenty będą ze sobą współpracować.
1. Sprawdź specyfikacje płyty głównej na stronie producenta Nawet jeżeli kupujesz płytę główną z drugiej ręki, to sprzedawca musi udzielić Ci kompletnej informacji na temat modelu tego podzespołu. Nazwa modelu jest również często nadrukowana od spodu na płycie głównej – teraz po nazwie modelu sprawdź w sieci parametry posiadanej płyty. Oto informacje, na które trzeba zwrócić uwagę:
2. Sprawdź jaki rodzaj pamięci RAM obsługuje Twoja płyta główna Na rynku znajdziemy moduły pamięci RAM wykonane w różnych standardach – nie każdy z nich jest obsługiwany przez płytę główną. I tak przykładowo standard DDR 3 to układy działające przy napięciu 1.5 V przy częstotliwości od 800 do 2400 Mhz a DDR 4 przy napięciu 1.2 V działają w częstotliwości 1600 do 2400 Mhz. Przepustowość pierwszych z wymienionych wynosi od 6.4 do 19.2 GB/s, drugich natomiast 12.8 do 19.2. Które działają szybciej? Odpowiedź jest prosta – im wyższa cyferka po skrócie DDR tym dana pamięć działa szybciej. Prędkość działania pamięci jest wypadkową częstotliwości taktowania i przepustowości. Wymienione standardy DDR 3 i 4 są obecnie najpowszechniej stosowane przez użytkowników, ale w trakcie poszukiwań kości możemy również trafić na nieco przestarzałe kości DDR 2 lub najnowsze DDR 5 i zapowiadane DDR 6. Koniecznie przed wyborem kości sprawdź, jaki rodzaj operacyjnej pamięci RAM obsługuje Twoja płyta główna. Zwróć uwagę nie tylko na standard DDR, lecz również na obsługiwaną częstotliwość taktowania pamięci RAM.
3.Sprawdź, czy Twój procesor „dogada się z płytą główną” – na stronie producenta płyty głównej znajdziesz listę procesorów przez nią obsługiwanych. Alternatywą może być wybór procesora przed wyborem płyty głównej i następnie sprawdzenie, która płyta główna będzie z nim kompatybilna.
Dobór mocy zasilacza do zestawu komputerowego
Ostatni podpunkt sprawdzania kompatybilności dobranych podzespołów jest na tyle ważny, że postanowiliśmy mu poświęcić osobny akapit. Czasem może się zdarzyć, że po podłączeniu wszystkich części komputera, nasz stworzony peset nie chce wystartować pomimo tego, że wszystkie części są ze sobą kompatybilne. Winowajcą takiej sytuacji często jest zasilacz. Dlatego:
Uzyskana wartość to moc zasilacza, którego potrzebujesz.
Jak złożyć komputer krok po kroku?
Opisaliśmy już wszystkie podstawowe komponenty komputera oraz wspomnieliśmy o tym, na co zwrócić uwagę przy kompletowaniu elementów składanego peceta. Wreszcie więc możemy przejść do sedna dzisiejszego artykułu, czyli jak krok po kroku złożyć komputer. Zanim zabierzesz się do montażu części, przygotuj jeszcze stanowisko pracy – przestrzeń robocza, jakiej potrzebujesz to biurko z blatem 120x50 cm. Po jednej stronie biurka umieść matę antystatyczną. Po drugiej natomiast rozkręconą, położoną w poziomie obudowę. Opakowania z częściami i narzędzia rozmieść tak, aby mieć do nich wygodny dostęp.
Uwaga: Unikaj niepotrzebnego dotykania komponentów rękoma i układania ich na niezabezpieczonej powierzchni. Po rozpakowaniu części układaj je na macie antystatycznej, bądź na pudełku. Nasze ciało również przenosi ładunki elektryczne – dlatego jeżeli już dotykasz jakąś część komputerową to wcześniej „uziem się” na przykład poprzez dotknięcie kaloryfera.
Uwaga2: W niniejszym poradniku opisujemy jedynie podstawowe etapy instalacji poszczególnych części komputera. Zawsze zalecamy zapoznanie się z instrukcją montażu konkretnego komponentu.
Montaż komputera zajmie Ci około godzinę.
Montaż zasilacza w obudowie
Zasilacz montujemy z tyłu obudowy – najczęściej na dole, choć występują również obudowy, w których zasilacz instalujemy u góry. Miejsce na zasilacz łatwo jest zlokalizować – znajdują się w nim szyny montażowe, wywietrzniki dla wentylatora zasilacza i otwory na gniazda do podłączenia kabli zasilania. Po umieszczeniu zasilacza w odpowiednim miejscu trzeba jeszcze dokręcić śruby montażowe – otwory znajdziesz po zewnętrznej stronie obudowy.
Uwaga: W przypadku niektórych płyt głównych lepszym rozwiązaniem może okazać się inna kolejność montażu – najpierw płyta, a później zasilacz. W tej materii wiele zależy od konstrukcji płyty głównej – jeżeli płyta obejmuje praktycznie całą przeznaczona na nią przestrzeń montażową, to wygodniej będzie ja zamontować przed zasilaczem.
Montaż płyty głównej
Jeżeli dopasowałeś standard płyty głównej do standardu obudowy, to jej montaż nie powinien stanowić najmniejszego problemu.
1. Płytę główną montujemy na wewnętrznej ścianie obudowy – łatwo ją znaleźć, ponieważ na prostopadłej do niej ściance tylnej znajdziesz wypustki na gniazda i złącza płyty głównej.
2. Przed montażem płyty głównej odgarnij kable zasilacza (jeżeli został on już zainstalowany).
3. Umieść płytę główną tak, aby jej złącza wpasowały się w wypustki na obudowie – otwory w płycie głównej powinny pasować do otworów na śruby, o ile standard płyty głównej odpowiada standardowi obudowy. Teraz dokręć śruby – jeżeli obudowa została jest ułożona w poziomie, to czynność ta nie powinna sprawić Ci większego problemu.
Instalacja procesora
Procesor instalujemy w gnieździe socket na płycie głównej. Niezależnie od tego czy mamy do czynienia z procesorem marki AMD, czy Intel to kolejne kroki montażu tej części są takie same:
1.zlokalizuj gniazdo procesora na płycie głównej,
2. podnieś do góry metalową dźwignię znajdująca się przy jednym z boków gniazda,
3.umieść procesor w gnieździe,
4.złóż dźwignię procesora z powrotem do poziomu płyty głównej.
Procesor jest już zamontowany w płycie głównej.
Uwaga: Każdy procesor potrzebuje chłodzenia. Do niektórych układów radiator i cooler dostarcza producent, do innych natomiast te dwa komponenty trzeba dokupić samodzielnie. Wszelkie informacje na temat tego, jak poprawie wyłożyć pastę termoprzewodzącą i wentylator na procesorze znajdziesz w naszym artykule: Wymiana pasty termoprzewodzącej . Wentylator oczywiście potrzebuje jeszcze źródła zasilania – wtyk zasilania radiatora (CPU FAN) powinien znajdować się w pobliżu gniazda procesora na płycie głównej. Szczegółowe informacje na ten temat znajdziesz w instrukcji płyty głównej.
Instalacja pamięci RAM
Moduły pamięci RAM instalujemy w gniazdach zwanych bankami, lub slotami. W większości standardowych płyt głównych znajdziesz cztery sloty na pamięć operacyjną. Praktycznie na każdej płycie głównej banki pamięci RAM znajdują się w bliskim sąsiedztwie gniazda procesora. Po każdej stronie slotu znajduje się dźwignia zabezpieczająca – oto jak zamontować RAM w tych gniazdach:
1. zwolnij dźwignię po każdej stronie banku,
2. umieść moduł RAM w slocie,
3. dociśnij, aż usłyszysz kliknięcie dźwigni zabezpieczającej.
Pamięć RAM jest zainstalowana w slocie
Uwaga: Pamięć RAM mocuje się w konkretnej kolejności – najpierw w gnieździe drugim i czwartym licząc od gniazda procesora. Najczęściej są to sloty koloru szarego, pomarańczowego bądź niebieskiego lub opisane jako gniazdo A2 i B2, lub 1 i 2, choć niestety nie jest to regułą. Jeżeli oznaczenie gniazd na Twojej płycie głównej budzi u Ciebie jakąkolwiek wątpliwość, to sprawdź kolejność montażu RAM'u w Twoim modelu w instrukcji obsługi lub na stronie producenta.
Montaż karty graficznej
Kartę graficzną montujemy w gnieździe PCI Express, które podobnie jak sloty RAM jest zabezpieczone dźwignią. Instalacja karty graficznej w komputerze jest prosta – przeprowadzisz ją w tych trzech krokach:
Karta jest już zainstalowana na płycie głównej
Instalacja dysków HDD i SSD
Dyski SSD występują w dwóch podstawowych odmianach:
Aby zamontować dysk SSD M.2 na płycie głównej:
1. zlokalizuj slot dysku SSD M.2 – na płycie głównej jest on często zamaskowany podłużnym, metalowym radiatorem dla tych dysków,
2. odkręć radiator – Twoim oczom ukażą się dwa przeciwstawne sloty, w których umieszczamy dysk SSD M.2,
3. umieść dysk w slotach,
4. dokręć śrubkę w każdym ze slotów,
5. często na spodzie radiatora dysku SSD M.2 może znajdować się zaślepka – usuń ją,
6. umieść radiator na dysku i dokręć śrubki.
Montaż dysków SATA w komputerze przebiega podobnie, niezależnie od tego czy mowa o dyskach SSD czy HDD.
1. Znajdź kieszeń na dyski SATA w obudowie komputera,
2. Umieść dyski w kieszeni i dokręć śrubki,
3. Podepnij kabel SATA do złącza w bocznej części obudowy dysku, a jego drugi koniec gniazda na płycie głównej.
Podłączenie zasilania i kabli
Ostatni etap to podłączenie zasilacza do płyty głównej oraz innych komponentów komputera.
Kiedy już podłączysz wszystkie kable, to wystarczy jeszcze podpiąć do zasilacza kabel zasilania i voilà – Twój komputer jest gotowy do pierwszego uruchomienia!